ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသိသင့္ေသာ

( ၁ )  စိတ္ေကာင္းရိွဖုိ႕က ပထမေရွာင္ရန္စိတ္ထားမ်ား

( က ) အၾကီးက အငယ္ကုိႏုိင္ ၊ အငယ္က အၾကီးကုိ မရုိေသ ဆုိတဲ႔စိတ္မ်ဳိး ၊

( ခ ) ကုိယ္႔ထက္သာသူကုိ မနာလုိတဲ႔ စိတ္မ်ဳိး ၊

( ဂ ) ဥာဏ္ ၊ ၀ီရိယေကာင္းသူကုိ တုိးတက္မွာစုိးတဲ႔ စိတ္မ်ဳိး ၊

( ဃ ) အလြန္သိသာ ထင္ရွားတဲ႔ တဏွာရာဂ စိတ္မ်ဳိး ၊

( င ) ဂုဏ္ နဲ႕ လာဘ္ကုိ အလြန္ လုိလားတဲ႔ ေလာဘ စိတ္မ်ဳိး ၊

( စ ) ျပင္းထန္တဲ႔ ေဒါသ စိတ္မ်ဳိး ၊

( ဆ ) ျပင္းထန္တဲ႔ မာန္မာန စိတ္မ်ဳိး ... စတဲ႔ စိတ္ယုတ္မာေတြပါ ။

လုိက္နာက်င္႔သုံးအပ္တဲ႔ စိတ္ထားမ်ား

( က ) ဆရာပီပီ ၊ တပည္႕ပီပီ ရုိေသ ေလးစားတဲ႔ ေမတၱာစိတ္မ်ဳိး ၊

( ခ ) သူတပါး ပညာတတ္သည္ ။ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀လာေစသည္ ( လာဘ္ေပါသည္ )ကုိ ၀မ္းေျမာက္တဲ႔

မုဒိတာစိတ္မ်ဳိး ၊

( ဂ ) ဘုရား ၊ ဘာသာ ၊ သာသနာ ၊ ၾကီးသူတုိ႕ရဲ႕ ေ၀ယ်ာ၀စၥ ကုိစိတ္ပါလက္ပါ ျပဳလုပ္လုိတဲ႔စိတ္မ်ဳိး ၊

( ဃ ) သဒၶါ တရားေကာင္းတဲ႔ စိတ္မ်ဳိး ၊

( င ) ေပ်ာ႔ေျပာင္းႏူးညံ႕တဲ႔ စိတ္မ်ဳိး ၊

( စ ) အပါယ္ေလးပါး ေၾကာက္တဲ႔ စိတ္မ်ဳိး ၊

( ဆ ) မဂ္ ဖုိလ္ နိဗၺာန္ကုိ လုိလားတဲ႔ စိတ္မ်ဳိး ...စတဲ႔စိတ္သူေတာ္ေလးေတြပါ ။

( ၂ )  စည္းကမ္း ေလးစားဖုိ႕က ဒုတိယ

ရဟန္းသာမေဏ မွန္လွ်င္ ဘုရားရွင္ရဲ႕ ၀ိနည္းသိကၡာေတာ္ကုိလုိက္နာမွာသာ အပယ္ေလးပါးကလြတ္ျပီး 

၊သာသနာေတာ္ မကြယ္ေအာင္လဲ ေစာင္႔ေရွာက္ႏုိင္မွာပါ ။ သာသနာေတာ္တာရွည္တည္တံ႕ဖုိ႕ ျဖစ္တဲ႔ အသက္ဟာ၀ိနည္း သာျဖစ္ပါတယ္ ။ထုိ႕အတူတုိင္းျပည္တစ္ျပည္၊ျမိဳ႕တစ္ျမိဳ႕ ၊ အိမ္ေထာင္တစ္စု ၊       ပုဂၢဳိလ္ 

တစ္ဦးစီမွာလဲ စည္းကမ္းဟာအသက္ပါဘဲ ။ စည္းကမ္းရွိမွ ၊ လူ႕က်င္႔၀တ္ ေလးစားမွ အရာရာတည္တံ႕ခုိင္ျမဲျပီး ပ်က္သုဥ္းျခင္း ကင္းေ၀းမွာပါ ။

( ၃ ) က်န္းမာဖုိ႕က တတိယ

စိတ္ေကာင္းရွိရုံ ၊ စည္းကမ္းေလးစားရုံနဲ႕ မျပီးပါဘူး ။ထုိႏွစ္ပါးညီညႊတ္ျပီး က်န္းမာေနဖုိ႕ကလဲ အေရးၾကီး

ပါတယ္ ။ နာမက်န္းျဖစ္ေနရင္ ဘာကုိမွ မလုပ္ႏုိင္ေတာ႔ပါဘူး ။

( ၄ )  သန္႕ရွင္းဖုိ႕က စတုတၳ

မက်န္းမာရတဲ႔ အေၾကာင္းေတြထဲမွာ မသန္႔ရွင္းမွဳကလဲအေၾကာင္းတစ္ခုပါဘဲ ။ဥတုနဲ႕ ေလ်ာ္ညီေအာင္

ေရမွန္မွန္ ခ်ဳိးလုိ႕ ၊ တကုိယ္ေရ သန္႕ရွင္းေစျပီး ၊ အ၀တ္ ၊ အခန္း ၊အိမ္ေက်ာင္း ပတ္၀န္းက်င္ကုိသန္ရွင္း

ေစရပါမယ္ ။ မိမိေနရာ တစ္ခုလုံး ၊ ခႏ ၱာ တစ္ခုလုံး သင္းျပန္႕ေမႊးၾကိဳင္္ေစျပီး၊ လုပ္ရည္ ကုိင္ရည္လဲတုိးလာ

မွာျဖစ္ပါတယ္ ။မ်ားေသာအားျဖင္႔ သန္႕ရွင္းျခင္းရဲ႕ အက်ဳိးကုိ မသိလုိ႕သန္႕ရွင္းေအာင္ မၾကိဳးစားၾကတာပါ ။

( ၅ ) အ၀တ္နဲ႕အစားတတ္ဖုိ႕က ပဥၥမ

ရဟန္းေတာ္မ်ားအေနနဲ႕ သကၤန္းကုိ “ ရဟႏ ၱာမ်ားရဲ႕ တံခြန္ေအာင္လံ ”လုိ႕ေခၚပါတယ္ ။မတုိ မရွည္ ၊

ညီညီ ၀တ္တတ္ဖုိ႕ လုိပါတယ္ ။ အေရာင္ရင္႔ရင္႔ဆုိးတဲ႔သကၤန္းကုိ သိကၡာပုဒ္ေတာ္မ်ားနဲ႕ အညီ

၀တ္တတ္ဖုိ႕နဲ႔ စည္းကမ္းတက် အသံ တိတ္တိတ္ဆိတ္ ဆြမ္းစား တတ္ဖုိ႕လုိပါတယ္ ။လူပုဂၢဳိလ္မ်ား 

အဖုိ႕လဲ အ၀တ္ကုိ သူ႕ေနရာနဲ႔သူ ၊ သန္႕သန္႕ရွင္းရွင္းေသေသသပ္သပ္ ၀တ္တတ္ဖုိ႕လုိပါတယ္ ။

ဥတုနဲ႕ ေလ်ာ္ညီေအာင္ စနစ္တက် စားတတ္ဖုိ႕လုိပါတယ္ ။

( ၆ )  အေနအထုိင္တတ္ဖုိ႕က ဆ႒မ

အသင္အျပ မရွိရင္ ၀ါၾကီးသူ ။ ကုိယ္႔ထက္ၾကီးသူ ၊ ဆရာသမားတုိ႕ရဲ႕အနီးမွာ ေလးေလးစားစား ေနနည္း ၊

ထုိင္နည္း မသိၾကပါဘူး ။ မရၾကပါဘူး ။ လက္ဦးဆရာ မိဘမွ အစျပဳျပီးဆရာသမားေကာင္းေတြ လုိပါတယ္ ။

( ၇ )  အေျပာအဆုိတတ္ဖုိ႕က သတၱမ

ရဟန္းေတာ္မ်ား အေနနဲ႕ ယခုအခါမွာ လူလူခ်င္းေျပာၾကသလုိ “ မင္းနဲ႕ငါနဲ႕ ” ဆုိတာေတြ ျပည္႕လွ်ံလုိ႕

ေနပါျပီ ။ေရွာင္က်ဥ္ရပါမယ္ ။ “တပည္႕ေတာ္ ၊ အရွင္ဘုရား ၊ ကုိရင္ ၊ဦးဇင္း ၊ ဘုန္းၾကီး ” စသျဖင္႔ ၀ါစဥ္အရ

ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်း သုံးရပါမယ္ ။လူပုဂၢဳိလ္မ်ားအေနနဲ႔လဲ “ေဟ႔ေကာင္ ၊ ဟုိေကာင္ ၊ ဒီေကာင္ ၊ မင္း

ငါ” စတာေတြ အစား “ ဘၾကီး ၊ ဦးၾကီး ၊အကုိၾကီး ။ ညီေလး ၊ အေဒၚၾကီး ၊ အေဒၚ ၊ အမၾကီး ၊ ညီမေလး ” စသျဖင္႔ယဥ္ေက်း ခ်စ္ခင္ ႏွစ္လုိဖြယ္ေျပာဆုိတတ္ရပါမယ္ ။

( ၈ )  အသြားအလာတတ္ဖုိ႕က အ႒မ

ယခုအခါ ရဟန္းေတာ္ေတြ ဆြမ္းခံၾကြရာမွာ တစ္ပါးနဲ႕ တစ္ပါးရင္ေဘာင္တန္းလုိ႕ ၊ စကားေတြေျပာလုိ႕ ၊

မ်က္စိက က်ီးကန္းေတာင္းေမွာက္နဲ႕ ကုိယ္အမူအယာေတြကလဲ လွဳပ္ခါရမ္းျပီးအေတာ႔ကုိ ၾကည္႕ရ ရုပ္ဆုိး

ေနပါျပီ ။ က်မ္းစာမ်ားနဲ႕အညီ ဘုရားရွင္ ျမဳိ႕ထဲ ၾကြသည္႕ အလားေရွ႕ေနာက္တန္းလုိ႕ ၊ ေသေသသပ္သပ္

၀တ္လုိ႕ ၊ တည္တည္ျငိမ္ျငိမ္ စကၡဳကုိ ခ်လုိ႕ သိကၡာရွိရွိ ၊ လူရွင္ရုိေသေအာင္ သြားလာတတ္ရပါမယ္ ။

လူပုဂၢဳိလ္မ်ားအဖုိ႕လဲ ရဟန္း ၊ သာမေဏ ၊ လူၾကီးသူမက အစကုိယ္႔ထက္၀ါၾကီးသူမ်ား အနီးမွာေသာ္၄င္း ၊ 

အေ၀းမွာေသာ္၄င္း ရုိရုိေသေသ ၊ တည္တည္ျငိမ္ျငိမ္ ၊ရွပ္တီးရွပ္ျပာ မေနဘဲ သြားလာသင္႔ပါတယ္ ။

( ၉ )  စည္းကမ္းလုိက္နာဖုိ႕က န၀မ

စည္းကမ္းေတြ ေလးစားရုံနဲ႕ မျပီးေသးပါဘူး ။ လုိက္နာ က်င္႔သုံးၾကရပါမယ္ ။ ေရွး လူၾကီးမ်ားဆရာ

သမားမ်ားရဲ႕ေကာင္းတဲ႔ စည္းကမ္း ထုံးစံ ဥပေဒေတြကုိ ေနာက္လူမ်ားကလုိက္နာဖုိ႕ တာ၀န္ရွိပါတယ္ ။

သူ႕စည္း သူ႕ကမ္းနဲ႕ မလုိက္နာႏုိင္ရင္ သူ႕ေနရာမွာ ေရရွည္ေနဖုိ႕မလြယ္ပါဘူး ။ဒါေၾကာင္႔စည္းကမ္းလုိက္နာ

တတ္ဖုိ႕ကလဲ အေရးၾကီးပါတယ္ ။

( ၁၀ )  စာတတ္ဖုိ႕က ဒသမ

အမ်ား အယူအဆကေတာ႔ စာတတ္ဖုိ႕က ပထမ လုိ႕ယူဆၾကဟန္တူပါတယ္ ။ ဒါေပမဲ႔စိတ္ေကာင္းမရွိဘဲ

စာတတ္လဲ အလကားပါဘဲ ။ စည္းကမ္းမရွိဘဲ စာတတ္လဲ အလကားပါဘဲ ။ထုိ႕အတူနာမက်န္းျဖစ္ေနရင္ ၊

ညစ္တီးညစ္ပတ္ ျဖစ္ေနရင္ ၊ ၀တ္ပုံ စားပုံ မတတ္ရင္ ၊ အေနအထုိင္ မတတ္ရင္၊ မေျပာအဆုိ မတတ္ရင္ ၊

အသြားအလာ မတတ္ရင္ ၊ စာေတြ ဘယ္ေလာက္ေတာ္ေတာ္ အလကားပါဘဲ ။ ကုိယ္႔အက်ဳိးသူ႕အက်ဳိး

ဘာတစ္ခုမွ မျပဳႏုိင္ပါဘူး ။ စိတ္ေကာင္းရွိမွဳ စသျဖင္႔အားလုံးျပည္႕စုံမွ စာတတ္ရက်ဳိး နပ္မွာပါ ။

ဒါေၾကာင္႔ စာတတ္ဖုိ႕ကုိ ေနာက္ဆုံးမွာ ထားတာပါ ။