ကမာၻေပၚရွိ အျမင့္ဆံုး ဘုရားေစတီမွာ ၃၂၆-ေပ ရွိေသာ ေရႊတိဂံု ေစတီေတာ္ပင္ျဖစ္ၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ သိဂၤုတၱရ ကုန္းေတာ္ေပၚတြင္ တည္ရွိသည္။ ေလးဆူဓာတ္ပံု ေရႊတိဂံု ဟုလည္း ေခၚတြင္သည္။ ေစတီအစ ေရႊတိဂံုက ဟုဆိုၾကသည္။
တည္ေနရာ..... ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သိဂၤုတၱရ ကုန္းေတာ္
ဉာဏ္ေတာ္.......ဖိနပ္ေတာ္မွ စိန္ဖူးေတာ္ထိ
(၃၂၆) ေပ
ေက်ာ္ၾကားမႈ.......အေစာဆံုး ေစတီေတာ္ႀကီး
(ကမာၻ႕အံ့ဘြယ္)
အမည္ေခၚတြင္ပံု
ရန္ကုန္တုိင္းကုိ မြန္လူမ်ဳိးတုိ႔သည္ ဒဂုံတုိင္းဟု သမုတ္ခဲ့ၾကသည္။ ဒဂုံတုိင္းမွာ တည္ထားေသာ ဘုရားျဖစ္သည့္ အတြက္ေၾကာင့္ ဒဂုံတုိင္းကဘုရားဟု ေခၚေ၀ၚေျပာဆုိခဲ့ၾကသည္။ မြန္ဘာသာျဖင့္ က်ာ္လဂုင္ ဟုေရးသားျပီး က်ဳိက္လဂုံဟုအသံထြက္ဆုိခဲ့ၾကသည္။ တတိယျမန္မာနုိင္ငံကုိ တည္ေထာင္ခဲ႔ေသာ အေလာင္းမင္းတရားၾကီးလက္ထက္တြင္ မြန္တုိ႔ကုိ တုိက္ခုိက္ေအာင္ျမင္ျပီးေနာက္ ဒဂုံကုိ ရန္ကုန္ဟု အမည္နာမ ေျပာင္းလည္ခဲ႔သည္။ က်ဳိက္လဂုံကုိ က်ဳိက္ဒဂုံ ဟု ေခၚဆုိၾကသည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္ က်ဳိက္လဂုံ(သုိ႔) က်ဳိက္ဒဂုံသည္ ျမန္မာျပည္၏ မူပုိင္သေကၤတ အျဖစ္ေက်ာ္ၾကားလာခဲ့သည္။ မူပုိင္က်ဳိက္ဆုိေသာ စကားလုံးေနရာတြင္ ေရႊနုိင္ငံ(Golden land)ကုိ ကုိယ္စားျပဳေသာ ေရႊ ဆုိေသာ စကားလုံးျဖင့္ အစားထုိးခဲ့ၾကသည္။ ထုိ႔အတူ လဂုံ လုိလုိ ဒဂုံ လုိလုိ ျဖစ္ေနေသာစကားလုံးကုိလည္း တိဂုံ ျဖင့္ အတည္ျပဳေပးလုိက္ၾကသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ က်ဳိက္လဂုံ သည္ ျမန္မာျပည္တြင္မွာ သာမက ကမာၻ ႔ တ၀ွမ္းမွာ ေရႊတိဂုံ ဟူေသာ အမည္နာမျဖင့္ ေခၚေ၀ၚခဲ့ၾကသည္။
သမိုင္းေၾကာင္း
သဗၺညဳ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ေဗာဓိပင္ရင္း သတ္ၱဌာန၌ (၇)ရက္စီ အလွည့္က်စံေတာ္မူၿပီး (၄၅)ရက္ သီတင္းသုံး ေနေတာ္မူ ခဲ့သည္။ ဤသို႔ ေနေတာ္မူ (၄)ရက္ျပည့္ေျမာက္ၿပီး ေနာက္ တစ္ေန႔၌ ““ရာပဒတန္သတ္ၱဟ”” ျဖစ္သည့္ လင္းလြန္းပင္ရင္း၌ သီတင္းသုံး စံေတာ္မူစဥ္ကာလ။
ကုန္သည္ညီေနာင္
ထိုစဥ္ကာလ၌ မြန္တုိ႔ဌာေန၊ ဥကၠလာပမင္းႀကီး၏ ႏိုင္ငံေတာ္တြင္ ပါ၀င္ေသာ အသိၪၥနၿမိဳ႕၌ သု၀ဏၰအမည္ရွိေသာ သူေဌးႀကီးတစ္ဦးရွိေလသည္။ ထိုသူေဌးႀကီးတြင္ တပုႆႏွင့္ ဘလႅိက ဟူေသာ သားႏွစ္ေယာက္ရွိသည္။ ၎တို႔သည္ ကုန္သည္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ၎ကုန္သည္ ညီေနာင္တို႔သည္ ကုန္မ်ားကို သေဘၤာျဖင့္ တင္ေဆာင္ကာ မဇ်ၥိမေဒသသို႔ ကုန္ေရာင္းသြားၾကသည္။ မဇ်ၥိမေဒသပင္လယ္ဆိပ္ကမ္းသို႔ ေရာက္ေသာအခါ သေဘၤာကို ဆိုက္ကပ္ေက်ာက္ခ်၍ ကုန္မ်ားကို လည္းအစီးေပါင္း (၅၀၀)ေပၚသို႔ တင္ေဆာင္ကာ မဇ်ၥိမေဒသ၌ လွည့္လည္ေရာင္းခ်ၾကသည္။ တဖုႆ ဘလ္ႅိက ကုန္သည္ညီေနာင္အဖြဲ႕သည္ ေဗာဓိပင္အနီးသို႔ ေရာက္ရွိ လာခဲ့ၾက၏။ ကုန္သည္တို႔ မဟာေဗာဓိပင္ အနီးသို႔ေရာက္ၿပီး တစ္ေန႔ သို႔မဟုတ္ တစ္ည၌ ႐ုက္ၡစိုးနတ္သည္ ကုန္သည္ညီေနာင္အား ကိုယ္ထင္ျပခဲ့၏။ ကုန္သည္ညီေနာင္တို႔သည္ ႐ုက္ၡစိုးနတ္အား ျမင္လွ်င္ အံ့ၾသသြားၾက၏။ အသင္မည္သူနည္း ဟုေမး၏။
